Page 16 - Karşıyaka Haber Gazetesi Nisan 2024

16

Karşıyaka’nın kuruluş öyküsü
Bedri Cumhur Doğu

kamuoyuna dönük iki beyanname Eylülü’nün on ikisinde ‘Karşıyaka Kulübü’ çalışmalarına devam etmelerini dileriz. “
yayımlayan İttihat ve Terakki, bu diye bir spor kulübü yaptılar….” diye İlgili haberde kulübün kuruluş amacı ise ilk
beyannamelerin ikincisinde “vatanın anlatmıştı. kez ve tüm gerçekliğiyle yazılmıştı.
tehlikede” olduğunu vurgulayarak bine Anlatım ve sözlü tarihten ziyade, “Türklüğün gücünü yükseltmeye çalışmak”
yakın aydına ve özel olarak muhaliflere bizim Karşıyaka’nın kuruluşu ile Kuruluşumuzdan birkaç sene sonra
“Müdafaa-i Milliye” adıyla bir cemiyet ilgili bulabildiğimiz ilk evrak hicri 19 mütareke ve işgâl dönemi ile birlikte
kurulması için çağrıda bulunmuştur. Kanunuevvel 1330(01.01.1915) miladi kulübümüz dağılmıştı. Herkes cephelere
İttihat ve Terakki Merkez-i Umumisi tarihli Ahenk gazetesindeki Karşıyaka koşmuştu. Seferberlik, tüm kurucularımızın
tarafından yayımlanan son beyanname, Terakki Kulübü’nün kuruluşu. Gazete ve sporcularımızın memleketin kurtuluşuna
“Vatanı kurtarmak için uzanacak her haberinde adı geçen Karşıyaka Terakki olan inancıyla başlamıştı.
ele sarılacağız, öpeceğiz ve vatanı Kulübünün tam adı ise Karşıyaka Türk CUMHURİYET SONRASI ADI:
kurtaracağız. Cenab-ı Hak’tan tevfik Mümarese-i Bedeniyye Terakki Kulübü. KARŞIYAKA GENÇLER BİRLİĞİ
ve nusret isteriz.” cümleleriyle son İlgili tarihteki haber şöyle; 9 Eylül 1922 büyük istirdat(kurtuluş)’a
buluyordu. "Her türlü mümarese-i idmaniyeye kadar işgal halinde bulunan kulübümüz,
Müdafaa-i Milliye Cemiyeti resmen teşkil (beden eğitimine) hizmet etmek emeliyle 1922 senesi Teşrinievveli’nde toplanan 58
Karşıyaka sevdalısı tarafından yeniden
etmişti.
Karşıyaka’da (Terakki) namı altında
NOST ALJİ
NOST ALJİ gayrı nizami katılımı, Müdafaa-i Milliye Karşıyaka Müdafaa-i Milliye Şubesi çıkmıştı.
İzmir’de spor müsabakalarına Türklerin
(ismiyle) bir kulüp tesis edilmiştir. Kulüp,
Karşıyaka Gençler Birliği namında ortaya
dairesindedir. Futbol oynamak, kayıkta
Karşıyaka Gençler Birliği kuruluşu ilk kez
Cemiyeti’nin faaliyetleri hızlanınca 1914
kürek çekmek, koşmak, yürümek gibi her ulusal basına şöyle yansımıştı:
sonlarında örgütlü hale getiriliyordu.
birisi menafi-i azimeye mucip olan (önemli
İzmir’de
yararlara neden olan) enva’i idmanlar
Ahiren(son zamanlarda) Karşıyaka
(çeşitli beden eğitimleri), sporlar icra etmek Gençliği, bir içtima(toplantı)
isteyen gençlerimizin, bugünkü cuma akd ederek(düzenleyerek) vasi
gününden itibaren muamele-i kaydiyelerine programlarıyla(tarihi geçmişine mirasçı
Karşıyaka Belediyesi tarafından 2021
yılında düzenlenen “Karşıyaka 3.Kültür ibtidar edilecektir (kayıt işlemlerine olarak) sporda faaliyete geçmeği taht-ı
ve Çevre Sempozyumu”, Karşıyaka başlanacaktır). Muamele-i kaydiyenin karara almışlardır. Her vakit gayretleriyle
tarihine yapılan katkılarla geçtiğimiz ay cuma günleri zevali saat (öğleden sonra) temayüz eden(diğerleri arasında kendini
dijital kitap olarak yayımlandı. ikiden altıya kadar ve eyyam-ı sairede gösteren) Karşıyaka gençlerini tebrik ve
Bu kitapta, Karşıyaka Spor Kulübü’nün Karşıyakalı Türk gençlerinin memleketin (diğer günlerde) beşten sekize kadar icrası kendilerine muvaffakiyet(başarı) temenni
kuruluşu ile ilgili ilk kez sunduğumuz ahvaline paralel şekilde, Müdafaa-i Milliye karargir olmuştur". eyleriz.
İLK RESMİ MAÇIMIZIN HABERİ
1925 YILINDA KAF SİN KAF’A
belgelerle tarihimiz artık belgelendirilmiş Cemiyeti saflarına katılımı, kentimiz İlk kez tespit ettiğimiz, 28 Ocak 1915 ile 30 DÖNÜŞÜYOR!
oldu. Ve kuruluşumuza ait çelişkili ifadeler açısından bir milat oluyordu.
İLK TARİHÇE MİLLİ MÜCADELE
de son bulmuş oldu. KAHRAMANI M.CEMAL AHMED Ocak 1915 miladi tarihli gazete kupürlerini 22 Nisan 1925 tarihinde adını bu günkü
Sizlere bu makalemden önemli noktaları UMAR’DAN! ve detaylarını da sempozyumda dile şekliyle Karşıyaka Spor Kulübü olarak
bu yazımızda sunmak, daha fazla kişiye getirdim. değiştirerek daha da güçlendiriyordu.
ulaştırmak istedik. İşte Kaf Sin Kaf Yine kulübümüzün Cumhuriyet sonrası Belirtmiş olduğum iki gazete haberinin “Efendim,
kuruluşuna ait önemli anektodlar. ilk umumi(genel) kaptanı, Karşıyaka ilkinde, yapılan müsabakanın çağrısı ve
TÜRKLER SPOR SAHASINDA – Spor Kulübü tarihçesini ilk kez ulusal bilgisi aktarılmış, Karşıyakalı gençlerin
ATATÜRK LİSESİ basına aktaran, kurucularımızdan gelişimini izlemek isteyenler davet
19. Yüzyılın sonlarında memleketimizde Cemal Ahmed Umar’ın 1926 yılında edilmişlerdi.
olduğu gibi, tüm dünyada spor ve futbol Spor Alemi dergisinde kendisine “Karşıyaka Müdafaa-i Milliye Cemiyeti’nin
sorulan “İzmir Şampiyonu Karşıyaka
gelişmeye çalışan bir evredeydi. Osmanlı himayesi altında kurulmuş olan
Devleti'nde kurulan kulüpler genellikle Kulübü’nün Mazisi” başlıklı makalesinde Mümarese-i Bedeniyye Terakki Kulübü
levanten ve gayri müslimlerin kurduğu kuruluşumuzu; ilk defa olarak İzmir
kulüplerdi. Bu süreçte, İttihat ve Terakki “Günün birinde, ‘Karşıyaka İttihad ve Terakki
Cemiyeti’nin iktidarı devraldığı İkinci Kulübü nasıl teessüs etti Merkez Ticaret Mektebi
Meşrutiyet sonrası İstanbul, İzmir, (kuruldu)?’ diye bir sual Birinci Futbol Takımıyla
Selanik gibi kozmopolit şehirlerde, karşısında bulunacağımı bugün Karşıyaka’da
Osman Paşa Camii
Türklerde kulüp kurarak yabancılarla düşünse idim ve bu Şerifi yanındaki “Karşıyaka Gençler Birliği” ismiyle
mücadele etme hevesine düşmüştü. suale de benim cevap çalışan kulübümüzün bâdema(bundan
Bu mücadele ile, ilk olarak payitahtta yani vermekliğim lazım meydanlıkta, alafranga böyle) “Karşıyaka Spor Kulübü” namıyla
İstanbul’da Türk kulüpleri görünür olmaya olduğunu bilseydim, kulübü saat ikide(14:00) tevsimine(isimlendirilmesine) karar verilmiş
başladılar. 1900’lü yıllarda başlayan bu ilk defa tesis edenlerden bir yarış yapacaktır. olmakla bu hususun muhterem gazetenizle
kolektif spor hareketleri, İzmir’de ilk defa küçük yaşımda malumat Gençlik arasında güç ilanını rica ederiz efendim.
mekteplere girmiştir. toplamaya çalışırdım. ilerlemesini görüp, Karşıyaka Spor Kulübü reisi Fikri”
İzmir’de Türkler arasında ilk spor Fakat o zamanlar ne ben sevinç getirmek 1925-1926 sezonunda, İzmir mıntıka
hareketleri, Jimnastik hocası Selim buna ihtimal vermiş ve ne isteyeceklerin davetli şampiyonu olarak tüm Türkiye’de adından
Sırrı(Tarcan) beyin İzmir İdadisi’ne tayini de müessisler (kurucular) oldukları idaremize söz ettiren Karşıyaka ve kulübümüzün
ile başlamıştır. Rumi 1312(Miladi 1896)’yi, bunu düşünebilmişlerdi. bildirilmiştir.“ kurucu futbolcularından, ilk milli
İzmir şehri mekteplerinde, mümarese-i İzmir’in eski sporcularıyla Karşıyakalıların Haberde geçen “Osmanpaşa Camii futbolcumuz ve ilk kaptanımız Vahyi bey
pekâlâ hatırlayacakları yanındaki meydanlık”, Karşıyakalı ise iki defa milli formayı giyerek, Altay’lı
üzere, Karşıyaka’da ‘Omiro gençlerin, 1912 yılında bir zeytin ağacı Hamid bey’den sonra İzmir’de milli formayı
Tarlası’ denilen o zamanın altında kurdukları sevdalarının, ilk kez terleten ikinci futbolcu oluyordu.
asri (modern) stadyumunun top oynadıkları alan olan Omiros Tarlası 1925 ve 1926 yılında Gazi Mustafa Kemal
topraklarında, henüz yeni / Bağçesi, şimdiki Karşıyaka Çocuk Atatürk kulübümüzü iki defa ziyaret
alınan ayakkabılarını topa Yuvası’nın bulunduğu alandır. Omiros ediyordu. Bu ziyaretlerinde kulüp şeref
ve topla beraber toprağa Bağçesi’nin, 1924 yılında Karşıyaka defterini de imzalayan Atatürk, Karşıyaka
vurarak burnunu beyaz bir Belediyesi tarafından umumi park haline gençliğini “iftihara şâyân” bulmuştu.
nesne şekline getiren futbol getirildiğini ilaveten aktaralım. 1930’larda ise Bisiklet, Yüzme, Denizcilik,
meraklılarının akşam eve Bulduğumuz haberde, kurucuların Tenis, Güreş ve Atletizm gibi dallarda
dönünce işittikleri ağır sözler tamamının beyanında da belirtilen 1912 Türkiye ve Dünya rekorları kulübümüz
bile buranın cuma günleri yılında, gayrı resmi olarak kurulmuş, sporcuları tarafından kırılıyodu.
kalabalık bir meraklı kitlesi mücadele başlamış fakat 1915 yılına İzmir genelinde gayrı müslim ve
toplamasına mani olamazdı. gelindiğinde mücadelenin resmileşmesi Türk olmayanların
İşte, biz o zamanın kale için hukuki boyut kazanmış ve Karşıyaka spordaki
arkası futbolcularındanız. Müdafaa-i Milliye Cemiyeti himayesinde üstünlüğüne
bedeniyye’nin yani beden eğitimi, jimnastik
ve spor hareketlerinin Türk gençlerine ilk Görüyorsunuz ki, mazimiz ne kadar resmen ortaya çıkmıştı. karşı, 1912 yılında
öğretildiği tarih olarak belirtebiliriz. şereflidir. Kale arkasında büyüklerin top 30.01.1915 tarihli diğer haber ise şöyle; Karşıyaka ile
MÜDAFAA-Yİ MİLLİYE CEMİYETİ atmasını bekleyip yumrukla topa vurmaya “Evvelsi gün yazdığımız veçhile mücadele boyutunu
HİMAYE EDİYOR! pek meraklı olan kaleciye topu atmak, Karşıyaka’da, Karşıyaka Türk Mümarese-i hukuki ortama
İzmir'de mektepler harici Türk gençlerinin bizim için pek zevkli idi. Bazen topa Bedeniye Kulübü ile İttihad ve Terakki taşıyan Müdafaa-i
kurduğu ilk kulüp olan Karşıyaka Türk verdiğimiz yanlış falso neticesi top kaleciye Mektebi arasında yarış yapılmıştır. Milliye Cemiyeti,
Mümarese-i Bedeniyye Terakki Kulübü gitmezse arkamıza yerden alma küçük Neticede mümarese-i bedeniyye kulübü şehirdeki Türk
ile birlikte bu evrede sportif anlamda bir taş da yerdik. İşte bu bizim gibi, kale sıfıra karşı üç gol ile (3-0) kazanmıştır. varlığının sporda
“devrim” gerçekleşmişti. arkası futbolcularına taş atan ve bize kale Türklüğün gücünü yükseltmeye çalışan örgütlenmesinin
1908 tarihli II. Meşrutiyet sonrası direği taşıtan futbolcular 328 (1912) senesi her iki kulübü de kutlular ve bu yolda önünü açmıştır.